Customer delight met agile mindset in een ecosysteem(platform)

In agile vooroplopende bedrijven hebben een obsessie om klanten vol in de schijnwerpers te zetten: ‘customer delight’. Als gevolg van de globalisering, deregulering en nieuwe technologie is de macht in de markt beslissend verschoven naar de klant, de klant staat in het centrum van het bedrijfsuniversum. Alle actoren, waaronder het bedrijf, klanten en leveranciers opereren in een ecosysteem of een lerend platform. Hierin trekt het team de operationele ‘agility’, samenwerkend met klanten. De productowner houdt zich bezig met de klantverhalen en wordt ondersteund door de agile leeradviseur in al zijn contacten met de klant en andere actoren met als resultaat een open interactie zonder drempels. De scope van de agile leeradviseur gaat verder dan het teamproces en organisatie ontwikkeling. Hij/zij is sensitief of mindful en grijpt iedere gelegenheid aan om de interactie tussen actoren in het ecosysteem te verbeteren.

In mijn vorige blog heb ik geschreven over de agile werkomgeving als een voorbeeld van een agile leerEcosysteem. Een agile werkomgeving richt je het beste vanuit waarden en cultuur in, waarbij autonomie van medewerkers en teams hoog in het vaandel staat. In mijn tweede blog ben ik ingegaan op drie leiderschapsrollen in teams. In het derde blog ben ik in gegaan op het tribe leiderschapsteam (TL-team), dat een aantal teams ‘aanstuurt’. Vervolgens heb ik stil gestaan bij de rol van HR bij leiderschapsontwikkeling en bij de ondersteuning van HR bij de transformatie in een agile leerecosysteem.

Customer delight 
In het onderzoek van Denning bij de agile voorlopende bedrijven, zoals Spotify, Microsoft, Barclaysbank, SRI, etc. kwam een obsessie naar voren om klanten vol in de schijnwerpers te zetten: ‘customer delight’. Deze bedrijven hebben een obsessie om continu waarde voor klanten en gebruikers toe te willen voegen als ook een erkenning van de huidige behoefte om direct, zonder frictie waarde op grote schaal te genereren, overal, op ieder moment voor elk product of dienst. En dit gaat verder dan de clichés over klantgerichtheid. Het primaat van de klantgerichtheid in Agile is meer dan een toegenomen aandacht voor de klant: het is een fundamentele verschuiving naar het doel van de organisatie. Het primaat van de klant op een voetstuk plaatsen is de meest voor de hand liggende en ook het moeilijkste aspect van de ondernemende organisatie. In zekere zin is het primaat van de klant vanzelfsprekend, zoals Peter Drucker in 1954 al stelde: “Er is slechts één geldige doel voor een onderneming, het creëren van een de klant.” Zonder klanten, kan een onderneming niet bestaan. Toch is het primaat van de klant moeilijk te begrijpen voor managers die hebben geleerd zinnen te citeren als “de klant is nummer een,” terwijl zij worden gedreven door hun interne systemen, doelstellingen en processen, zoals cycli van producten die na meerdere jaren pas vrijkomen en uitgebreide langzaam bewegende controles. Het is niet dat deze bedrijven doelbewust hun klanten te negeren; ze doen wat ze kunnen voor de klant, maar alleen binnen de grenzen en beperkingen van hun eigen interne systemen en processen. In deze bedrijven is “de klant nummer één” vaak niet meer dan een slogan. Wat we zien in de meest vooroplopende Agile-implementaties is dat “klantgerichtheid” iets heel anders betekent. In deze bedrijven is er een erkenning dat, als gevolg van de globalisering, deregulering en nieuwe technologie, de macht in de markt beslissend verschoven is van de verkoper naar de koper. De klant is de baas geworden. De klant staat in het centrum van het bedrijfsuniversum, Denning noemt dat een copernicaanse revolutie in management, vergelijkbaar met de copernicaanse revolutie in de astronomie.

In deze organisaties komt de relatie tussen de organisaties en haar klanten in een ander daglicht te staan; zij zijn actoren in een ecosysteem.

Van organisatie naar Ecosystemen
Peter Wennink CEO ASML noemde het laatst aldoor in het televisie programma Buitenhof: als organisatie maak je onderdeel uit van een ecosysteem. Het begrip ecosysteem duikt in de beschrijving van werksystemen steeds meer op. Het is geïnspireerd op natuurlijke ecosystemen, waar men een ecosysteem als volgt definieert:

het geheel van alle organismen met hun levensgemeenschappen, populaties en hun wisselwerkingen binnen een zekere geografische of anderszins afgebakende eenheid. 

Aangezien we een digitale toekomst tegemoet zien, kan de definiëring van digitale ecosystemen helpen:

een verspreid, adaptief, open socio-technisch systeem met eigenschappen als zelforganisatie, schaalbaarheid en duurzaamheid geïnspireerd door natuurlijke ecosystemen (wikipedia). 

Alle elementen van het ecosysteem doen het goed; het is cruciaal dat zowel klanten als leveranciers en de omgeving iets te ‘winnen’ hebben.

Het lijkt er langzamerhand op dat het bedrijfsleven zich drukker om het milieu maakt dan de politiek; zie het pleidooi van werkgeversvoorzitter de Boer. De reis naar de noordpool van topmannen en vrouwen (Schiphol, Gasunie, NS en ING), om de stand van zaken van het ijs op de noordpool te zien en te ervaren maakt van alles los. Het gaat dan wel om: geen woorden maar daden. 

Een eigenschap van het ecosysteem is diversiteit, waarbij veel partijen een plekje in het ecosysteem hebben. Die diversiteit geeft ook veerkracht aan het ecosysteem, waardoor iedere actor voldoende speel-  en regelruimte heeft om wendbaar te kunnen opereren. Het gaat om verbindingen, samenwerking, afhankelijkheden en relaties, ook met actoren buiten de organisatie muren. Je kunt de organisatie niet meer los zien van de omgeving, de klant maakt bijvoorbeeld integraal onderdeel uit van het ecosysteem. Voorheen had met name ‘sales’ contact met de klant en in toenemende mate hebben teams regelmatig contact met de klant. Teams verzorgen relaties met allerlei partijen en het geheel maakt dat het kan excelleren. Je kan als organisatie niet meer spreken van een lineaire relatie met de klant.

De klant is in agile aldoor in het zicht, waarbij de productowner zich met name bezig houdt met de klantverhalen(stories) en deze verhalen vastlegt in de backlog en prioriteert. Aan het eind van iedere sprint vindt de review bijeenkomst met de klant (of met een vertegenwoordiging van klanten) plaats. Tijdens deze bijeenkomst wordt het product gedemonstreerd en wordt feedback van de klant of gebruikers vastgelegd. Teamleden zijn enorm alert op uitspraken van klanten die wellicht nog een ander licht op het vraagstuk werpen en daarmee verhalen voor de ‘backlog’ toevoegen. Dit is ook de gelegenheid voor alle teamleden om de klantbeleving real-live te ervaren.

Platforms 
Nieuwe of succesvolle organisaties opereren steeds vaker als een platform, als een lerend ecosysteem. Een platform is een waarde creërende interactie tussen producenten en klanten en het voorziet in een open participatieve structuur. Klanten maken als participerende gebruikers onderdeel uit van hun platform. Dit ecosysteem wordt gekenmerkt door de digitalisering van producten, diensten en bedrijfsprocessen en het proces van het hervormen van wereldmarkt. De middelen en verbindingen van partners worden soepel geïncorporeerd in de activiteiten en in het platform. Een fundamenteel kenmerk van platforms is de aanwezigheid van het netwerk, waarbij het platform steeds waardevoller wordt met steeds meer gebruikers. Bedrijven richten hun organisatie in voor verandering, denk aan Uber, AirBNB, Spotify, Haier, Amazon, LinkedIn, Google,Apple, etc. Voor meer conceptuele informatie over platforms, lees de artikelen van Evans en Gawer(2016) of lees het boek van Cor Molenaar: De kracht van platform strategie. Het Chinese bedrijf Haier hanteert het platform concept en zij definieert een netwerkorganisatie als een ecosysteem zonder grenzen met een management zonder managers. Zelforganisatie en ondernemerschap zijn daarbij een voorwaarde voor de platform economie. Bij Haier zijn er geen hiërarchieën en managers; de platform eigenaar, en dat is dan vaak de CEO, is bijvoorbeeld een dienaar verantwoordelijk voor het voeden (water geven) aan het ecosysteem (zie ook McCrystal). Bijzonder aan Haier is dat een autonoom team, een cel, zelf mensen kan aannemen en ontslaan en dat het inkomen van teamleden afhankelijk is van hun inkomsten. Dit zal voor veel bedrijven wellicht een brug te ver zijn!

Waarden stroom 
In een customer delight benadering past dan niet dat scrumteams enkel werken als ontwikkelteams, zoals je nog veel ziet.

Vanuit het doel meer waarde sneller voor klanten te leveren, stelt Alexey Krivitsky dat scrum het niveau van product ontwikkeling zou moeten overstijgen en zich meer zou moeten richten op de waarde stroom van idee generatie, product ontwikkeling, onderhoud tot post-release activiteiten.
Naast de profit sector geldt dit natuurlijk ook voor non-profit:

Het werk van gemeentelijk beleidsontwikkelaars in opgavegericht werken beperkt zich niet tot het in co-creatie schrijven van een beleidsnota, zij zijn tevens betrokken bij de implementatie van beleid; planontwikkeling en uitvoering komen veel dichter bij elkaar. 

Teams zijn er om de organisatie en het gehele (eco)systeem te verbeteren.

Product owners en A&L adviseurs 
In een platform verandert de rol van de agile leeradviseur, aangezien het team in verbinding is met het netwerk van klanten en klanten van hun klanten en leveranciers van hun klanten. De A&L adviseur begeleidt de review bijeenkomst met de klant aan het eind van de sprint; waarbij zij het gesprek over gemaakte producten versoepelt tussen het team, de productowner en de klant.

De agile leeradviseur coacht het team en in het bijzonder de productownwer om vertrouwen waar te maken en gelijkheid en samenwerken te bevorderen. Hij/zij ondersteunt de productowner in al zijn/haar relaties en helpt de productowner dichter bij de klant te komen en een open interactie zonder drempels te realiseren.
De A&L adviseur is dan ook niet alleen gericht op product ontwikkeling, zoals onderstaand plaatje van Krivitsky dat illustreert.

De agile leeradviseur coacht het team en in het bijzonder de productownwer om vertrouwen waar te maken en gelijkheid en samenwerken te bevorderen. Hij/zij ondersteunt de productowner in al zijn/haar relaties en helpt de productowner dichter bij de klant te komen en om een open interactie zonder drempels te realiseren.

Krivitsky houdt een spiegel voor dat in ‘nieuwe’ teams A&L adviseurs zich met name zullen richten op het team en de productowner. Meer ervaren teams kennen de spelregels en dan zal de agile leeradviseur zich steeds meer richten op organisatie ontwikkeling. Bij de gemeente Ede spreken we over organisatie coaches, om van meet af aan de scope van de A&L adviseur goed te duiden.

In een ecosysteem zou de rol van de A&L adviseur kunnen zijn om de organisatie en actoren in het ecosysteem, te helpen begrijpen hoe haar waardestroom eruit ziet en hoe de interacties continu verbeterd zouden kunnen worden en daarmee de levering van producten versnellen. Naast de relatie tussen het team en het netwerk van klanten, ondersteunt de A&L adviseur dan ook het ecosysteem. Dit betekent trouwens ook dat de IT architectuur het ecosysteem ondersteunt. Met cloud technologie wordt dit ook steeds makkelijker en haalbaar.
En aangezien je in een netwerk van teams opereert, ziet het er dan als volgt uit (zie ook mijn vorige blog):

Je zou kunnen stellen dat de productowner in het ecosysteem de klantwensen en vragen ‘ophaalt’ en de A&L adviseur zou ervoor kunnen zorgen dat de samenwerking in het ecosysteem soepeltjes en gesmeerd verloopt. En dan is de A&L adviseur niet een regisseur of iets dergelijks, in een ecosysteem is er namelijk geen sprake van een regisseur. Alertheid en verbinden zijn kerncompetenties van de A&L adviseur en zij grijpt iedere kans aan om een interactie tussen 2 actoren te verbeteren. Zij staat zo nu en dan op het balkon(zie Heifetz), om te kunnen afdalen naar de arena en een interactie tussen actoren te beïnvloeden.

Hackathons of open-space bijeenkomsten zullen door de A&L adviseur georganiseerd en begeleid worden, met klanten en met directieleden. Dat is van belang voor het netwerk en draagvlak, waardoor teamleden na die bijeenkomst heel makkelijk informeel in contact kunnen treden met de actoren in het ecosysteem, al dan niet met ondersteuning van de A&L adviseur. De begeleiding van dergelijke bijeenkomsten gaat verder dan facilitering of de proces begeleider rol invullen; het is strategisch schakelen waardoor bepaalde actoren op het juiste moment mindful met elkaar in gesprek gaan, ongemak ervaren en verbinding maken. Voor het genereren van collectieve intelligentie of betekenisstructuren is trouwens meer nodig en daarover meer in de komende blogs.

In mijn volgende blog zal ik eerst ingaan op de strategische kant van Agile: strategisch agility. Er is naast de bekende ‘operationele agility’ scrum aanpak namelijk nog meer nodig waardoor A&L adviseurs, productowners en tribe-leads in het kader van waardecreatie en de interactie met klanten tot een waardevolle waardepropositie kunnen komen.

Customer delight with agile in an ecosystem(platform)

In leading(front-runner) companies using Agile, an obsession emerges to highlight ‘Customer delight’. Due to globalization, deregulation and new technology, the power in the market has decisively shifted to the customer who is now at the centre of the business universe. All actors like the company itself, customers and suppliers make part of an ecosystem or learning platform. The team is in the lead with regard to operational agility interacting with customers. The product owner deals with the customer stories and is supported by the agile learning advisor in all his/her relationships to achieve an open interaction with customers without thresholds. The scope of the agile learning advisor goes beyond the team process and organization development. He/she is sensitive for every opportunity to improve the interaction between actors in the ecosystem.

In my previous blogpost I wrote about the agile work environment as an example of an agile learning ecosystem. An agile work environment based on values and culture, where trust and autonomy of employees and teams are of paramount importance. In my second blogpost I wrote about the three leadership roles in teams. In the third blog I wrote about the so-called tribe leadership team (TL-team). In my last blogs I discussed leadership development and the role of HR in the transformation process and in an agile learning ecosystem.

Customer delight 
In Denning's research at leading companies using agile, such as Spotify, Microsoft, Barclays Bank, SRI, etc., an obsession emerges to highlight 'customer delight'. These companies have an obsession to add continuous value for customers and users as well as a recognition of the current need to generate directly, without friction value at large, anywhere, at any time for any product or service. And this goes beyond the clichés about customer orientation. The primacy of customer focus in Agile is more than an increased attention to the customer: it is a fundamental shift towards the purpose of the organization. Placing the primacy of the customer on a pedestal is the most obvious and also the most difficult aspect of the entrepreneurial organization. In a sense, the primacy of the customer is obvious, as Peter Drucker said in 1954: "There is only one valid purpose for a business, creating a customer." Without customers, a company cannot exist. Nevertheless, customer primacy is difficult to understand for managers who have learned to quote sentences as "the customer is number one" while driven by their internal systems, goals and processes, such as cycles of products that are released after several years and extensive slow moving controls. It is not that these companies intentionally ignore their customers; They do what they can for the customer, but only within the limits and limitations of their own internal systems and processes. In these companies, "the customer is number one" is often just a slogan. What we see in the most prominent Agile implementations is that "customer orientation" means something very different. In these companies there is recognition that, due to globalization, deregulation and new technology, the power in the market is decisively shifted from the Seller to the Buyer. The customer has become the boss. The customer is at the centre of the business universe, Denning calls it a Copernican revolution in management, similar to the Copernican revolution in astronomy. In these organizations, the relationship between the organizations and its customers comes into another perspective; they are actors in an ecosystem.

From organization to ecosystems 
Peter Wennink CEO ASML mentioned recently in the television programme Buitenhof: as an organization you are part of an ecosystem. The concept ecosystem is increasingly evolving in the description of work systems. It is inspired by natural ecosystems, which define an ecosystem as follows:

The whole of all organisms with their communities, populations and their interactions within a certain geographical or otherwise demarcated unit. 

As we look forward to a digital future, the definition of digital ecosystems may be helpful:

A distributed, adaptive, open socio-technical system with self-organization, scalability and sustainability inspired by natural ecosystems (Wikipedia). 

In an ecosystem, all elements of the ecosystem should be able to act well, it is sustainable and it is crucial that something has to be won by all elements involved; like customers, suppliers and the environment.

The journey to the North Pole by senior executives (Schiphol, Gasunie, NS and ING) to see and experience the state of the ice on the North Pole is an inspiring example. 

Another feature is diversity, as many parties are involved in an ecosystem. Diversity also gives rise to resilience to the ecosystem and each actor has room for manoeuvrability. Working in an ecosystem is about connections, cooperation, dependencies and relationships, also with actors outside the organization walls. You can no longer isolate the organization from the environment, for example, the customer is an integral part of the system. Previously sales or customer service had contact with the customer and, increasingly, teams have regular contact with the customer. Teams provide relationships with all kinds of parties and the whole makes it excel. You can no longer speak of a linear relationship with the customer.

In agile, the customer is deeply involved; the product owner mainly deals with the customer stories and prioritizes the customer stories into the backlog. At the end of each sprint, the review meeting with the customer (or with a representation of customers) takes place. During this meeting the minimum viable product is demonstrated and customer or user feedback is recorded. Team members are extremely alert to statements made by customers who may throw another light on the issue and add stories for the backlog. This is also the opportunity for all team members to experience the customer experience real-live.

Platforms 
New or successful organizations are increasingly operating as a platform, as a learning ecosystem with scalable learning(Hagel). A platform is a value-creating interaction between producers and customers and it provides an open participatory structure. Customers are part of their platform as participating users. An ecosystem is characterized by the digitization of products, services and business processes and the process of reforming the world market. The resources and connections between partners are incorporated smoothly into the activities and the platform. A fundamental feature of platforms is the presence of the network, making the platform ever more valuable with more and more users. Companies operating as a platform target their organization for change, think of Uber, AirBNB, Spotify, Haier, Amazon, LinkedIn, Google, Apple, etc. For more conceptual information about platforms, read the articles of Evans and Gawer (MIT)(2016) or read the book of Cor Molenaar: The power of platform strategy. The Chinese company Haier uses the platform concept and defines a network organization as an ecosystem without boundaries with a management without managers. Self-organization and entrepreneurship are a prerequisite for the platform economy. At Haier there are no hierarchies and managers; the platform owner and that is often the CEO, is for example a servant responsible for feeding (watering) the ecosystem (see also McCrystal). Special to Haier is that an autonomous team, a cell, can assume and dismiss people, and that the income of team members depends on the income generated by the team. Is that, perhaps, a bridge too far?

Value stream 
In an agile customer delight approach the goal is to deliver more and faster value for customers and then (scrum) teams do not just work as development teams.

Alexey Krivitsky argues that scrum should exceed the product development levels and should focus more on the value flow from idea generation, product development, maintenance to post-release activities. It is not for nothing that in many ING teams, people of Customer Service are part of the team. Teams improve the organization and the entire (eco) system.

Policy developers in municipalities do not only develop policy papers; they are also involved in the deployment of policies; planning and deployment are closely linked. 

Product owners and Agile learning (A&L) advisors 
In a platform or ecosystem the role of the A&L advisor changes, as the team is in contact with the network of customers and their suppliers. The A & L advisor guides the review meeting with the team and the customer at the end of each sprint and eases the conversation about (minimum viable) products made between the team, the product owner and the customer.

The agile learning advisor coaches the team and especially the product owner to ensure trust and to promote equality and cooperation. He/she supports the product owner in all his/her relationships and helps the product owner to be mindful of the customer and to achieve an open interaction without thresholds.

The A&L advisor is not only focused on product development, as illustrated below by Krivitsky.

Krivitsky shows that in 'new' teams A & L advisors will focus on the team and the product owner. More experienced teams know the rules of the agile game and then the agile learning advisor will focus more on organizational development. At the municipality of Ede we talk about organizational coaches, to clearly indicate the scope of the A & L advisor.

In an ecosystem, the role of the A & L advisor could be to help the organization and actors in the ecosystem, understand how to generate value and how they could continuously improve the interactions, thereby accelerating the delivery of products. In addition to the relationship between the team and the network of customers, the A & L advisor supports the ecosystem. This also means that the IT architecture supports the ecosystem. Cloud technology also makes it easier and more achievable. And as you operate in a network of teams, it looks like this (see also my previous blog):

You could imagine that the product owner(s) takes care of the customer's demands and questions in the ecosystem and the A & L advisor ensures that the ecosystem cooperation is operating smoothly. And then the A & L advisor is not an orchestrator as in an ecosystem there is no orchestrator at all. Alertness and connectivity are the core competences of the A & L advisor and he/she takes every opportunity to improve interaction between 2 actors. The A & L advisor is on the balcony (see Heifetz) and occasionally descends to the arena to influence interaction between actors.

Hackathons or open-space meetings will be organized and guided by the A & L advisor with clients and with management. This is important for the network and it allows team members to come into contact with the actors in the ecosystem after that meeting, with or without support from the A & L advisor. Guiding such meetings goes beyond facilitating or the process guiding role; it's a strategic acting so that certain actors will talk to each other at the right moment, experiencing discomfort, trust and connection. However for collective intelligence building or meaning structures more is necessary (see the blogs to come).

In my next blog, I will review the strategic side of Agile: strategic agility. In addition to the well-known operational agility scrum approach, additional activities are asked, which enables A & L advisors and product owners to operate in the context of value creation and customer interaction and a valuable value proposition will be developed.